حاملگی خارج‌رحمی (EP) زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده به جای اینکه در حفره اصلی رحم لانه‌گزینی و رشد کند، در مکانی خارج از آن قرار گیرد. این یک وضعیت خطرناک است، زیرا این نوع بارداری نمی‌تواند به‌صورت طبیعی ادامه یابد و در صورت عدم درمان، ممکن است عوارض تهدید کننده زندگی ایجاد کند.
مکان‌های شایع بارداری خارج‌رحمی:
- لوله فالوپ (شایع‌ترین مکان است که به آن بارداری لوله‌ای گفته می‌شود)
- تخمدان
- حفره شکمی
- سرویکس( دهانه رحمی)
علل:
بارداری خارج‌رحمی می‌تواند به دلیل شرایطی رخ دهد که به لوله‌های فالوپ آسیب می‌رسانند یا حرکت تخمک به سمت رحم را مختل می‌کنند. عوامل خطر بارداری خارج‌رحمی شامل موارد زیر است:
- سابقه بارداری خارج‌رحمی
- بیماری التهابی لگن (PID) که اغلب ناشی از عفونت‌های مقاربتی است
- عفونت و التهاب لوله های رحمی
- جراحی روی لوله‌های فالوپ یا جراحی‌های دیگر لگنی
- اندومتریوز
- استفاده از روش‌های کمک باروری (مانند IVF)
- سیگار کشیدن، که می‌تواند عملکرد لوله‌ها را مختل کند
- ناهنجاری‌های ساختاری در اندام‌های تولید مثل
- آسیب اندومتر
- دستگاه های پیشگیری از بارداری داخل رحمی
- جفت سرراهی قبلی
علائم:
- درد شکمی یا لگنی( اغلب به صورت تیز یا خنجر مانند است)
- خونریزی واژینال
- درد شانه (در صورت تحریک دیافراگم توسط خونریزی داخلی)
- ضعف، سرگیجه یا غش (نشانه‌های از دست دادن خون شدید)
تشخیص:
- سونوگرافی: برای تایید مکان بارداری
- آزمایش خون: اندازه‌گیری سطح هورمون-HCG ß که ممکن است در بارداری خارج‌رحمی به کندی افزایش یابد
- معاینه لگنی
درمان:
- دارودرمانی: متوتروکسات می‌تواند برای متوقف کردن رشد بارداری در مراحل اولیه استفاده شود.
- جراحی: جراحی لاپاراسکوپی /و یا باز معمولاً برای برداشتن بافت خارج‌رحمی ، به‌ویژه در موارد پیشرفته یا در صورت خطر پارگی ضروری است.
- مراقبت اضطراری: در صورت پارگی بارداری خارج‌رحمی، جراحی فوری برای متوقف کردن خونریزی داخلی و تثبیت بیمار ضروری است.
عوارض:
- پارگی لوله فالوپ: که منجر به خونریزی داخلی شدید می‌شو.د
- ناباروری: آسیب به اندام‌های تولید مثل، ممکن است بر باروری آینده تاثیر بگذارد.
- تاثیرات روانی: کنار آمدن با از دست دادن بارداری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
پیشگیری:
- انجام غربالگری منظم برای عفونت‌های مقاربتی (STIs)
- درمان سریع عفونت‌ها یا شرایطی که بر اندام‌های تولیدمثل تأثیر می‌گذارند
- اجتناب از سیگار کشیدن برای کاهش عوامل خطر مرتبط با آسیب لوله‌ها
